Algemeen lot van de bunkertjes van de Hollandstellung.
De bunkers van de Hollandstelling werden officieel reeds in 1938 door de Belgische militaire overheid geklasseerd als Categorie C. Dit hield in dat ze militair niet meer als van nut werden aanzien.
De bunkers van de Hollanstellung werden echter pas in 1954 officieel buiten militaire dienst gezet. Tot dan waren ze officieel nog eigendom van de staat als militaire gebouwen. Rond die periode werden de bunkers van de Hollandstellung die origineel waren afgenomen van privégronden door de Duitse bezetters uit WOI officieel opnieuw zonder vergoeding overgedragen aan de originele eigenaars van toen. Deze mochten er dan in feite vrij over beschikken en mee doen wat zij wilden. Om het cru te zeggen, waren ze op dat moment vogelvrij en hun lot lag dan ook volledig in handen van de nieuwe eigenaars.
Dat deze militaire bouwwerken niet door iedereen even geliefd zijn, mag bij deze wel al duidelijk zijn. Zeker in de periode na WO II gingen er nog al wat tegen de vlakte. Vooral ook omdat ze militair voor België, net zoals heel veel van zijn eigen massaal gebouwde bunkers in het interbellum, niet meer bruikbaar waren of totaal ontmanteld en onbruikbaar gemaakt achtergelaten werden door de Duitse bezetter. Men mag gerust stellen dat tot het eind van de 20e eeuw heel wat bunkers letterlijk vogelvrij waren verklaard. Dit was zeker nog eens zo erg voor de op Belgisch grondgebied gebouwde Duitse bunkers omdat deze letterlijk werden gezien als restanten van een Duitse bezetting die men ondertussen 2x had meegemaakt en liever in sommige getroffen regio's uit hun verleden wou wissen.
Na WO II zijn er ook zeker aan de Hollandstellung serieuze opruimingswerken gebeurd. Enerzijds zijn er bunkerzones geweest waar men doelbewust massaal bunkers heeft verwijderd uit het landschap. Sommige zones zijn nog vrij intact, andere zijn zo goed als volledig verdwenen.
De stad Eeklo heeft ooit massaal aangeboden om bunkers op zijn grondgebied te slopen. Deze slopingen gebeurden door de stadsdiensten van Eeklo zelf en het puin hiervan afkomstig werd gebruikt als verharding voor heel wat toen nog niet verharde wegen. Eeklo kent om die reden nog amper 15 bunkers terwijl er origineel 66 stonden. Ditzelfde scenario (maar beperkter uitgewerkt), heeft zich ook voorgedaan op Lembeke.
Langs het Schipdonkkanaal en beperkter het Leopoldkanaal zijn in de zone Middelburg tot Adegem in de jaren '50 meer dan 20 bunkers gesloopt door verplicht hieraan tewerkgestelde werklozen.
Ook de uitbreiding van de Gentse haven heeft een echt slagveld aangericht in de bunkertjes die hier ooit te vinden waren. In de nabijheid van het kanaal Gent-Terneuzen verdwenen er al zeker nog eens een 20 tal bunkers.
Ook het meer recenter verdwenen gehucht het Zandeken te Evergem dat verdween voor de bouw van de Kluizendokken, nam in zijn sloop rond 2004 zeker nog eens een 7 tal bunkers met zich mee.
Daarnaast moesten de bunkertjes waar ze in woonkernen terechtkwamen, al te vaak meer ruimte maken voor nieuwe bouwgronden. Op kouters werden ze net zoals bij Bruggenhoofd Gent in de jaren '70 al eens ondergraven en zo uit het zicht gewerkt. Globaal gezien zijn de anderzijds wel net deze weilanden, kouters en bossen waar ze nog het vaakst zijn blijven staan. Het heeft er natuurlijk ook mee te zien dat niemand er in die zones veel geld wil aan geven om ze te laten verdwijnen, ook al is men ze daar soms ook liever kwijt dan rijk. Ook grote hoofdwegen en waterwegen zijn al heel vaak de oorzaak van slopingen geweest.
Gelukkig voor de liefhebbers van dit type erfgoed is men het, jammer genoeg nogal sterk streekgebonden, wat beginnen herwaarderen en werden nieuwe slopingsaanvragen (als ze al gevraagd werden) toch systematischer geweigerd. .
Vanaf 2015 geniet deze Duitse bunkerlijn als geheel een beschermingsstatus. Dit wil wel niet zeggen dat alle bunkers effectief als monument beschermd zijn. Die bescherming is er gedeeltelijk voor bepaalde clusters. Daarnaast houdt dit in dat de meeste structuren die er deel van uitmaken in elk geval niet meer gesloopt mogen worden zonder hiervoor toelating te krijgen van de bevoegde instantie, meestal de stedebouwkundige dienst van de gemeente waar ze zijn gebouwd. De clusters die ondertussen effectief beschermd zijn als monument zijn daardoor wel degelijk definitief, tenzij er echt zeer grondige redenen zouden ontstaan, beschermd tegen verdere slopingen allerhande. Een regio die op deze manier zo goed als volledig werd beschermd, is Ertvelde. Ondertussen is ook op gelijkaardige wijze zo goed als alles wat nog rest van structuren op Oosteeklo, Assenede, Mendonk, Zaffelare, Stekene en Kemzeke beschermd. Voor de gemeentes Knokke, Lapscheure, Moerkerke, Middelburg, Maldegem, Moerkerke (1 structuur), Eeklo (1 structuurtje), Lembeke en Kluizen is deze beschermingvoorlopig gedeeltelijk. Voor Westkapelle, Sint Laureins, Adegem, Eksaarde, Moerbeke Waas, Sinaai, Sint Gillis Waas en Vrasene is deze bescherming nog niet opgestart anno 2018.
Het mag wel een schande zijn dat er in de 2 a 3 jaar voorafgaand aan de beschermingsprocedure op Ertvelde alleen al nog 3 bunkers werden gesloopt, 1 hiervan zelfs terwijl hij officieel in het beschermingsdossier reeds was opgenomen. Er is ooit met veel krantengerommel en persaandacht een zware boete toegekend aan de eigenaar die deze sloping zonder toelating liet uitvoeren. Alleen jammer dat het opnieuw bij heel veel geblaat is gebleven. Tot op heden is er nog geen Euro van de uitgesproken boete officieel werd geïnd.
Bronnen gebruikt voor deze webpagina:
|
